Kısa ve İlginç Yazılar

Motor Gücü Hesabı Nasıl Yapılır? Geçmişten Günümüze Gücün Matematiği Bir tarihçi olarak her dönemle ilgilenirken aynı soruya dönerim: “İnsan, gücü nasıl ölçtü?” Antik çağda kas gücüyle dönen taş değirmenlerden, sanayi devriminde buharın çelik pistonları itmesine kadar, “güç” daima uygarlığın merkezinde yer aldı. Bugün otomobillerin motor gücünü konuşurken, aslında yüzyılların mühendislik ve toplumsal dönüşüm hikâyesini de konuşuyoruz. Motor gücü hesabı yalnızca teknik bir işlem değil; insanın doğaya, zamana ve verimliliğe hükmetme çabasının simgesidir. Güç Kavramının Tarihsel Kökeni Güç (power) kavramı, ilk kez sistematik biçimde 18. yüzyılda tanımlandı. James Watt, buhar makinesini geliştirirken insanlara anlatmak için yeni bir ölçüye ihtiyaç duydu. O…

Metlemek Ne Demek? Ekonomik Bir Bakışla “Metlemenin” Davranışsal ve Piyasa Dinamikleri Üzerindeki Etkisi Bir ekonomist için her seçim, sınırlı kaynakların farklı sonuçlara yöneldiği bir tercihler dengesi anlamına gelir. İnsan davranışları bu dengenin merkezindedir: kimisi birikim yapar, kimisi “metler”. Metlemek kelimesi, argo kökenli bir terimdir ve “bir şeyi sonuna kadar harcamak, tüketmek veya abartılı şekilde yapmak” anlamına gelir. Günlük dilde eğlenceden alışverişe kadar geniş bir alanda kullanılır. Ancak bu kelimeyi bir ekonomik mercek altına aldığımızda, bireysel tüketim tercihlerinden piyasa dengesine kadar uzanan derin bir tablo ortaya çıkar. Metlemenin Davranışsal Ekonomideki Yeri Davranışsal ekonomi, insanların rasyonel olmadıkları, duygusal dürtülerle karar verdikleri gerçeğini…

Maksiller Bölge Neresi? İnsan Yüzüne Psikolojik Bir Yolculuk Bir psikolog olarak, insan yüzünün sadece bir anatomik yapı olmadığını, aynı zamanda duyguların, düşüncelerin ve toplumsal etkileşimlerin sahnesi olduğunu biliyorum. Aynaya baktığımızda gördüğümüz yüz, yalnızca kaslar, kemikler ve deriden oluşmaz; o yüz, kimliğimizin, geçmişimizin ve iç dünyamızın bir yansımasıdır. Maksiller bölge, yani üst çene kemiği çevresindeki bölge, bu sahnede çok özel bir yere sahiptir. Anatomik olarak burası; burun tabanını, üst dişleri ve elmacık kemiklerini içine alır. Ancak psikolojik olarak ele alındığında, maksiller bölge insanın duygusal ifadesiyle, sosyal benliğiyle ve bilişsel algısıyla derin bir bağ içindedir. Bilişsel Boyut: Yüzün Anlamı ve Zihinsel Temsiller…

Laksite Ne Demek? Dilin Derinliklerine Yolculuk Türkçede karşılaştığımız bazı kelimeler, ilk bakışta anlam karmaşası yaratabilir. Bu kelimelerden biri de laksite kelimesidir. Peki, laksite ne anlama gelir? Günlük dilde pek sık rastlamadığımız bu kelime, aslında anlam yüklü ve felsefi bir kavramdır. Bu yazıda, laksite kelimesinin ne anlama geldiğini, tarihsel arka planını ve günümüzdeki kullanımlarını ele alacak, dilbilimsel açıdan derinlemesine inceleyeceğiz. Laksite Nedir? Laksite, genellikle hayal kırıklığı, beklentilerin karşılanmaması ya da boşuna çaba harcama anlamında kullanılan bir kelimedir. Bu kelime, özellikle bir şeyin, bir durumun ya da bir beklentinin beklenen sonuçları vermemesi halinde ortaya çıkan olumsuz duyguyu tanımlar. Bir şeyin ya da…

Kulüp mü Kulüp mü? Güç, Kimlik ve Katılımın Siyaset Bilimindeki Yankısı Bir siyaset bilimci için, bir kelimenin yazımı bile toplumsal düzenin, iktidar ilişkilerinin ve ideolojik yönelimlerin ipuçlarını taşıyabilir. “Kulüp mü kulüp mü?” sorusu ilk bakışta dilbilgisel bir merak gibi görünse de, bu soru aslında kimin sesinin “doğru”, kimin sesinin “yanlış” sayıldığını belirleyen bir iktidar meselesidir. TDK’ye göre doğru yazım “kulüp”tür; “klüp” ise yaygın ama yanlış biçimidir. Fakat mesele yalnızca harf farkında değil, bu farkın temsil ettiği güç, aidiyet ve kültürel meşruiyet alanlarındadır. Bir harfin bile siyasallaşabildiği bir dünyada, dilin her seçimi bir iktidar beyanıdır. Peki, “kulüp” kelimesinin ardında nasıl bir…

Hayat bazen bir laboratuvar raporunda saklıdır. Bazen bir çiftin en büyük hayali, küçücük bir tahlil sonucuyla paramparça olur. Ama o raporlar yalnızca biyolojiyi değil; sevdayı, umudu, sabrı ve insan olmanın anlamını da sınar. Bugün sana böyle bir hikâye anlatmak istiyorum… Belki kendi hayatından bir parçayı bulursun içinde. Hangi Kan Grubunun Çocuğu Olmaz? Bir Sevdanın ve Gerçeğin Hikâyesi Elif ve Mert, üniversite yıllarında tanışmış, birlikte büyüyen bir aşktı onlarınki. Elif; yüreğiyle düşünen, insanlara dokunan, empatisiyle hayatları değiştiren bir kadındı. Mert ise her zaman çözüm arayan, stratejik planlar yapan, her sorunun bir yolunu bulabileceğine inanan bir adam… Birlikte kurdukları hayallerin en güzeli,…

Gözenekleri En İyi Ne Kapatır? – Bir Edebiyatçının Cilt Üzerine Düşünceleri Bazı kelimeler, bir aynaya bakarken yüzümüzdeki gözenekler kadar belirgindir; bazıları ise fondötenin altına gizlenen ince bir kırışıklık gibi sessizdir. Cilt, insanın romanıdır aslında—her çizgi, her leke, her gözenek bir cümle kurar; yaşamın parmak izini taşır. Edebiyatçılar, metinlerin gözeneklerine nüfuz etmeye çalışırken biz de kendi cildimizin altındaki anlamı ararız. İşte bu yüzden, “Gözenekleri en iyi ne kapatır?” sorusu yalnızca bir güzellik arayışı değil, aynı zamanda bir varoluş sorgusudur. Gözenek: Cildin Açık Kapısı, Ruhun Sessiz Aynası Gözenekler, cildin nefes aldığı küçük kapılardır. Ama tıpkı bir karakterin kalbini açık tutmasının riskleri gibi,…

Göz Sulanması Kendiliğinden Geçer mi? Politik Bir Perspektiften Bedenin Direnişi Gözyaşının Anatomisinden Güç İlişkilerine Bir siyaset bilimci olarak toplumsal düzenin en küçük kırılma anlarını, bedenin en sıradan tepkilerinde bile görürüm. Göz sulanması dediğimiz o basit biyolojik refleks, aslında bir tür mikro-iktidar çatışmasının göstergesidir. Devlet, kurumlar ve ideolojiler bireyin gözyaşlarını ne ölçüde belirler? Gözün sulanması, bastırılmış bir sistemin mi, yoksa kendiliğinden bir özgürleşmenin mi işaretidir? “Göz sulanması kendiliğinden geçer mi?” sorusu, bu anlamda sadece tıbbi değil, derinlemesine politik bir sorudur. İktidarın Görünmeyen Gözleri Modern devlet, vatandaşın bedenini sadece yönetmez, onu biçimlendirir. Göz sulanması gibi biyolojik bir refleks bile, disiplin toplumlarının görünmez…

Barel Ölçüsü Nasıl Alınır? Bir Hikâyenin İçinden Teknik Bir Yolculuk Bazı bilgiler kitaplardan değil, hayatın ta kendisinden öğrenilir. Tıpkı Ali’nin ve Zeynep’in hikâyesi gibi… Biri çözüm odaklı, stratejik düşünen bir mühendis; diğeri ise sezgileriyle hareket eden, ilişkiler kurmayı seven bir tasarımcı. İkisi de farklı yolları tercih ediyor ama aynı hedefe yürüyor: “Barel ölçüsü nasıl alınır?” sorusuna cevap bulmak. Bu yazı, teknik bir konuyu yalnızca sayılar ve cetvellerle değil, insan hikâyeleriyle anlatmanın bir denemesi. Bir Atölyede Başlayan Yolculuk Sabahın erken saatlerinde, eski bir marangoz atölyesinin ahşap kokusu havayı dolduruyordu. Ali, uzun süredir üzerinde çalıştığı av tüfeği yenileme projesinin en kritik aşamasına…

Göynücek Ne Anlama Gelir? Kültürel Kimliğin Sessiz Tanığı Bir antropolog olarak Anadolu’nun her köşesi, bana insanın kökleriyle kurduğu görünmez bağları hatırlatır. Göynücek de bu bağlardan biridir; sadece bir yer adı değil, tarih boyunca şekillenmiş kimliklerin, inançların ve yaşam biçimlerinin yankısıdır. Her yer ismi bir hikâye anlatır — ritüellerin, sembollerin ve topluluk hafızasının iç içe geçtiği bir anlatı. Peki, Göynücek ne anlama gelir? Bu sorunun cevabı, yalnızca dilbilimsel değil; aynı zamanda kültürel, toplumsal ve sembolik katmanlarda aranmalıdır. — Bir İsimden Fazlası: Göynücek’in Etimolojik Kökeni “Göynücek” kelimesinin kökü, Türkçedeki “göynemek” ya da “göyünmek” fiilinden gelir; bu, “içten yanmak”, “özlem duymak” ya da…