Konuşan Karga Var mı? Güç, İktidar ve Sesin Siyaseti Üzerine Bir Analiz
Bir siyaset bilimci olarak sık sık şu soruyu sorarım: “Kim konuşuyor, kim susturuluyor ve kimin sesi yankılanıyor?” Bazen bu soruların cevabını parlamentoda değil, doğanın içinde aramak gerekir. Kargalar, zekâlarıyla bilinen, karmaşık sosyal yapılar kurabilen ve bazen insan sesini taklit edebilen kuşlardır. Ama bu yazının amacı, gerçekten “konuşan bir karga”yı bulmak değil; konuşma hakkı, iktidar ilişkileri ve toplumsal temsil üzerine düşünmektir. Çünkü siyaset, aslında kimlerin konuştuğu ve kimlerin susturulduğu meselesidir.
İktidarın Dili: Kimin Konuşmasına İzin Veriliyor?
İktidar, tarih boyunca sadece yönetme biçimi değil, aynı zamanda dil üzerinde kurulan bir hâkimiyet olmuştur. “Konuşan karga var mı?” sorusu bu anlamda simgeseldir: Eğer bir karga konuşuyorsa, o artık yalnızca doğanın bir parçası değil, düzenin dışından gelen bir itiraz sesidir.
Toplumlarda iktidar, çoğu zaman konuşmayı belirli sınıflara, kimliklere veya kurumlara tahsis eder. Diğerleri —tıpkı sessiz doğa gibi— sadece dinlemekle yükümlüdür. İşte bu noktada “konuşan karga”, ezilenin sesi, sistemin dışında kalanın sesi olur. Siyaset biliminin temel sorularından biri de budur: Kim temsil edilir ve kim görünmez kılınır?
Kurumlar, Ses ve İtaat Mekanizmaları
Modern devletin kurumsal yapısı, kimin konuşacağına dair açık veya örtük kurallar koyar. Yasalar, bürokrasi, medya ve eğitim sistemi; bu ses düzenini yeniden üretir. Karga ise bu düzeni bozar, çünkü “beklenmeyen” bir varlıktır.
Bir karganın konuşması, bir anlamda kurumsal iktidara meydan okumaktır. Bu, Michel Foucault’nun tanımıyla bir “karşı söylem” oluşturur. İnsan dışı bir varlık, “insana özgü” sayılan dili ele geçirir. Bu durum, siyasetin merkezinde yer alan hiyerarşiyi sarsar: kim bilgiye, söze ve meşruiyete sahiptir?
İdeoloji ve Karganın Sessizliği
İdeolojiler, toplumun “konuşma biçimini” şekillendirir. Bazı fikirler yüceltilir, bazıları bastırılır. “Konuşan karga” burada bir metafordur: Toplumun görmezden geldiği hakikatleri dile getiren bir figür. Her dönemin kendi “kargaları” vardır — marjinalleştirilen gruplar, susturulan fikirler, sansürlenen sanatçılar.
İdeolojinin en güçlü yanı, sessizliği normalleştirmesidir. İnsanlar konuşmadıkça, iktidar daha da görünmez olur. Bu yüzden karganın sesi, sadece bir doğa olayı değil, bir siyasal direnişin sembolüdür. O ses bize şunu sorar: “Gerçekten kimin adına konuşuyorsun ve hangi sessizlikleri koruyorsun?”
Toplumsal Cinsiyet: Erkek Stratejisi ve Kadın Katılımı
Siyaset, tarihsel olarak erkeklerin stratejik aklıyla ve kadınların iletişimsel duyarlılığıyla şekillenmiştir. Erkek egemen siyaset, gücü koruma refleksiyle hareket ederken; kadın bakış açısı, katılım ve etkileşimi merkeze alır.
“Konuşan karga” metaforu burada iki boyut kazanır: Erkek siyaset anlayışı için bu karga, kontrol altına alınması gereken bir “gürültü”dür; kadın perspektifi içinse, dinlenmesi gereken yeni bir “ses”tir.
Bu fark, siyasal katılım biçimlerinde açıkça görülür. Erkekler genellikle strateji kurar, kadınlar ise bağ kurar. Ancak modern demokrasilerde, bu iki yönün birleşmesi gerekir. Gerçek siyaset, hem stratejik düşüncenin hem de duygusal etkileşimin birlikte var olduğu bir denge noktasında mümkündür.
Vatandaşlık, Katılım ve Konuşan Kargalar
Vatandaşlık, konuşabilme hakkının kurumsallaşmış biçimidir. Ancak bu hak, herkes için eşit biçimde mi geçerlidir? Medyada sesi duyulmayanlar, sandıkta var olup parlamentoda yok sayılanlar, gerçekten “konuşuyor” mu?
Karga burada yeniden karşımıza çıkar: Ne tam evcil ne tamamen yabani. Yani tıpkı modern birey gibi, hem sisteme ait hem de sistemden yabancılaşmış. “Konuşan karga var mı?” sorusu aslında şu soruya dönüşür: Toplumda gerçekten dinlenen bir vatandaş var mı?
Sonuç: Sessizliğin Politikası ve Sözün Devrimi
“Konuşan karga var mı?” sorusu, doğadan çok insanın siyasal doğasına dair bir sorgulamadır. Eğer bir karga konuşuyorsa, bu yalnızca doğa harikası değil, bir iktidar kırılmasıdır. Çünkü her yeni ses, mevcut düzenin sınırlarını zorlar.
Belki de mesele karganın konuşup konuşmadığı değil, bizim onu dinleyip dinlemediğimizdir. Siyaset, sadece “kim konuşuyor” değil, “kim dinliyor” sorusuyla da ilgilidir. Ve belki de en devrimci eylem, o beklenmedik sesi duymakla başlar.
Konuşan karga var mı? Belki. Ama asıl mesele şu: Biz hâlâ duyabilen bir toplum muyuz?